De Overeenkomst ter bescherming van kleine walvisachtigen (ASCOBANS)

De ASCOBANS-Overeenkomst inzake de bescherming van kleine walvisachtigen werd aanvaard in 1992 (New York, 17 maart 1992), als regionale Overeenkomst onder het Verdrag inzake trekkende wilde diersoorten (Bonn-Conventie; Verenigde Naties, 1979). De Overeenkomst werd gepubliceerd in het Staatsblad van 20 oktober 1993. Na een uitbreiding van het gebied dat de Overeenkomst behandelt (2008), werd de naam aangepast naar de Overeenkomst inzake de bescherming van kleine walvisachtigen in de Oostzee, de Noordoost Atlantische Oceaan, de Ierse Zee en de Noordzee. Landen die toegetreden zijn tot de Overeenkomst zijn België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Litouwen, Nederland en Polen.

ASCOBANS behandelt kleine walvisachtigen, of alle tandwalvissen met uitzondering van de potvis. Grote walvisachtigen worden niet behandeld omdat Noorwegen (waar nog walvisjacht plaatsvond) van plan was toe te treden (maar dat uiteindelijk niet deed), en omdat grote walvisachtigen behandeld worden in het wereldwijd Verdrag: de Internationale Walvisvaart Commissie. De voornaamste doelstelling van ASCOBANS is tot een betere samenwerking te komen over onderzoek en maatregelen voor een betere bescherming van kleine walvisachtigen, met aandacht voor:

• De coördinatie van onderzoek, onder meer van migraties, ziektes, bedreigingen, belangrijke gebieden, het gebruik van gestandaardiseerde methoden;

• Het identificeren van nuttige maatregelen voor de bescherming en het beheer van leefgebieden van kleine walvisachtigen; onderwerpen zijn vervuiling, bijvangst in visserij, voedselproblemen, geluidsoverlast, invloed van scheepvaart, ...;

• Het uitbouwen van een nationaal netwerk voor interventie bij strandingen, met vooral aandacht voor het uitvoeren van autopsieën van gestrande dieren voor het bepalen van de doodsoorzaak, het nemen van weefselstalen voor toekomstig onderzoek en het uitbouwen van een gegevensbank;

• Het opstellen van informatieprogramma’s voor het grote publiek (meldingen van waarnemingen en strandingen, bewustmaking van de noodzaak van maatregelen), en voor vissers (bewustmaking, meldingen van bijvangsten en overdracht van bijgevangen dieren).

In het kader van ASCOBANS stelde de Belgische Kustwacht een brochure samen over wat te doen bij het waarnemen van beschermde mariene diersoorten (waaronder walvisachtigen) op zee of gestrand.